Słownik Geograficzny

przesunięcie warstw skalnych lub skał masywnych wzdłuż powierzchni pęknięcia. podobnie jak w przypadku fleksury odróżnia się tu skrzydło wiszące i zrzucone. istnieją jednak również uskoki polegające na poziomym przesunięciu jednego bloku skalnego względem dru­giego. Uskoki mogą powstawać zarówno pod wpływem wielkich bocznych naci­sków (uskoki kompresyjne), jak też pod wpływem rozciągania (uskoki tensyjne). W pierwszym przypadku powierzchnia przesunięcia jest nachylona w kierunku skrzydła wiszącego, w drugim — w kie­runku skrzydła zrzuconego. Zachodzą również uskoki, w których jedno skrzyd­ło ulega obrotowi (uskok nożycowy). W takim przypadku jest ono na pewnym odcinku skrzydłem wiszącym, na drugim — skrzydłem zrzuconym. Uskoki ukła­dają się niejednokrotnie seriami, tworząc uskok schodowy.

ułożenie warstw polegające na tym, że im młodsza warstwa, tym dalej roz­przestrzenia się na powierzchnię ścinają­cą warstwy starsze. świadczy ono o rozprzestrzenianiu się zbiornika sedymenta­cyjnego.

ułożenie warstw skalnych, w którym warstwa młodsza spoczywa na powierzchni skośnic ścina warstwy starsze. widocznie war­stwy starsze uległy zaburzeniu tektonicznemu, a następnie procesom niszcze­nia.

ułożenie spągu jednej warstwy na stropie warstwy starszej, świadczące o nieprzerwanym osadzaniu się skał. pozornie zgodne ułożenie może nastąpić wtedy, gdy po przerwie w osa­dzaniu dno zbiornika sedymentacyjnego było zgodne ze stropem starszych warstw, co jednak można poznać po wy­stępowaniu zmian wskutek wietrzenia warstw skały starszej. w normalnym po­łożeniu warstwa młodsza spoczywa na starszej. zdarza się jednak położenie odwrócone, kiedy w wyniku ruchów tek­tonicznych warstwy zostały przewrócone i warstwa starsza leży na młodszej, a wte­dy stropy warstw są u dołu, spągi ich u góry. daje się to rozpoznać m. in. po ułożeniu hieroglifów