Jaskinie w Polsce

Jaskiniami są naturalne wnętrza utworzone przeważnie w skałach wapiennych lub gipsowych. Powstawanie jaskiń wiąże się z chemicznym i fizycznym działaniem wód płynących, rozmywających miękkie skały i tworzących tzw. formy krasowe. Rozmiary większości jaskiń dostępnych dla ruchu turystycznego wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset metrów długości korytarzy. Polska nie jest bogata w jaskinie, mimo to mamy około tysiąca mniejszych lub większych jaskiń, rozmieszczonych w południowej części kraju. Ponad połowa tych obiektów znajduje się w pasie skałek wapiennych Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Pozostałe jaskinie znajdują się w Tatrach, Beskidach, Sudetach oraz w Niecce Nidziańskiej. Niekrasowego pochodzenia są: grota utworzona w częściowo scementowanych utworach piaszczystych w Mechowie koło Pucka, Groty Kryształowe w kopalni soli w Inowrocławiu oraz słynna Grota Kryształowa w Wieliczce. Ta ostatnia jest uznana za osobliwość przyrodniczą o światowym znaczeniu. Jest to grota powstała w utworach solnych, z wielkimi i pięknymi kryształami halitu na ścianach wnętrza. Jako rezerwat ścisły jest ona niedostępna dla masowego ruchu turystycznego. Za obiekty turystyczne można uznać tylko jaskinie, niekiedy z pięknymi formami naciekowymi, udostępnione do zwiedzania, bez konieczności posługiwania się sprzętem speleologicznym , o odpowiednio dużych wnętrzach i możliwie poziomym przebiegu korytarzy, umożliwiającym bezpieczne poruszanie się w nich.

Niektóre jaskinie mają również znaczenie archeologiczne, gdyż przetrwały w nich najstarsze ślady bytności człowieka z epoki kamiennej. Są to resztki ognisk zachowane w warstwach osadu, narzędzia krzemienne, a czasem kości dużych zwierząt. Położenie niektórych jaskiń w obszarach specjalnie chronionych powoduje, że ich dostępność turystyczna jest ograniczona. Dotyczy to terenów Tatrzańskiego Parku Narodowego i Ojcowskiego Parku Narodowego, gdzie na wstęp do pewnych obiektów wymagane jest zezwolenie dyrekcji parków. Wprowadza się je tam, gdzie pozwalają na to warunki oraz istnieje naturalna atrakcyjność form wnętrza. W Polsce są 3 jaskinie oświetlone i w pełni przystosowane do zwiedzania: Mroźna w Tatrach, Niedźwiedzia w Masywie Śnieżnika i Raj w Górach Świętokrzyskich. Występują w nich oryginalne formy naciekowe — stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, żebra, draperie, misy, perły jaskiniowe itp., których umiejętne podświetlenie wyzwala piękne i niepowtarzalne efekty wizualne. Tak więc wśród udostępnionych turystycznie jaskiń wymienione obiekty mają walor najwyższy.

Jaskinie w Polsce