Produkcja owoców na świecie

Rośliny te mają duże znaczenie w prawidłowym żywieniu człowieka. Dostarczają one wielu cennych witamin i soli mineralnych. Wyprodukowane owoce są częściowo zużywane na miejscu, przy czym spożycie w rejonach o silnie rozwiniętych ich uprawach jest duże, zarówno ze względu na relatywnie niskie ceny. Duża część owoców jest przedmiotem wymiany lokalnej lub regionalnej. Największe znaczenie w wymianie międzynarodowej mają owoce cytrusowe, winogrona i banany.

Cytrusy dobrze się rozwijają w klimacie łagodnym. Pochodzą prawdopodobnie ze stref monsunowych Azji Południowo-Wschodniej. W ostatnich latach ich produkcja wzrasta Główne rejony uprawy cytrusów występują: na wybrzeżach atlantyckich w Brazylii, w północnym Meksyku (przy granicy ze Stanami Zjednoczonymi), na południu Stanów Zjednoczonych (Floryda, Kalifornia, ujście Rio Grandę na pograniczu z Meksykiem), na południu Europy (rejon śródziemnomorski), na północy Afryki, w południowej części RPA (rejon na południe od Gór Przylądkowych) oraz na południowo-wschodnich wybrzeżach Chin.

Owoce cytrusowe  ze względu na duże wartości smakowe i odżywcze oraz grubą skórkę osłaniającą soczysty miąższ, która pozwala na dłuższe przechowywanie i transport mają najważniejsze znaczenie w światowym handlu owocami. Zbiory pomarańcz i mniej rozpowszechnionych mandarynek dynamicznie wzrastają. Bardzo ważnym obszarem uprawy pomarańcz i mandarynek są kraje śródziemnomorskie z których największą produkcję i eksport mają: Hiszpania, Włochy, Izrael, Maroko i Grecja. Znaczne ilości tych cytrusów uprawia się też w krajach ,Ameryki Łacińskiej, szczególnie w Brazylii. Listę czołowych producentów uzupełniają Stany Zjednoczone, Chiny, Japonia (głównie mandarynki), Egipt, Indie, Meksyk, Iran, Pakistan. Największymi importerami pomarańcz i mandarynek są kraje Europy Zachodniej.

Uprawa cytryn wymaga większej ilości ciepła niż uprawa pomarańcz. Najwięcej cytryn produkuje się w Meksyku. Niewiele mniej w Indiach, Stanach Zjednoczonych (Kalifornia), Argentynie, Iranie, Hiszpanii, Włoszech. Niemal 90 % włoskich cytryn dojrzewa w gajach cytrynowych Sycylii, a produkcja i przetwórstwo cytrusów należą do najważniejszych dziedzin gospodarki wyspy. Wysoka jest również produkcja cytryn w pozostałych poza Włochami i Hiszpanią krajach śródziemnomorskich: Turcji, Egipcie, Grecji.

Coraz popularniejszy staje się grapefruit mający charakterystyczny gorzkawy smak. Z miąższu grejpfrutów wyrabia się głównie sok, świetnie gaszący pragnienie. Około połowy światowej produkcji tych owoców dają Stany Zjednoczone, głównie Floryda i Kalifornia. Z owoców krajów tropikalnych tylko banany i ananasy zdobyły sobie duże znaczenie w handlu międzynarodowym. Banany są szeroko rozpowszechnioną rośliną uprawną obszarów okołorównikowych (gorących, jednostajnie wilgotnych).

Bananowiec

Banan (bananowiec) jest wieloletnią rośliną zielną (byliną), o wysokości kilku metrów, wyrastającą z podziemnych kłączy. Wymagania glebowe tej rośliny nie są zbyt duże. Chroni ona natomiast glebę przed erozją i w bardzo małym stopniu ją wyczerpuje. Banany słodkie, ze względu na wysoką zawartość węglowodanów, mają duże właściwości odżywcze, szczególnie dla dzieci. Chociaż w krajach tropikalnych gaje bananowe lub pojedyncze rośliny spotyka się niemal przy każdej zagrodzie, to jednak towarową produkcję bananów dają prawie wyłącznie plantacje. Plantacje te często znajdują się w rękach obcych spółek akcyjnych.

Bananowiec jest jedną z najbardziej produktywnych roślin uprawnych świata. Ponieważ dojrzałe banany szybko się psują, to na eksport zbiera się owoce jeszcze zielone i twarde a dojrzewają one w czasie transportu i w portowych dojrzewalniach. Z ogólnej produkcji bananów słodkich najwięcej przypada na Indie i Brazylię. Oba te kraje znaczną część zbiorów przeznaczają na spożycie wewnętrzne. Największe znaczenie w produkcji bananów przeznaczonej na sprzedaż mają kraje Ameryki Środkowej Meksyk, Honduras, Kostaryka, Panama, Dominikana, Gwatemala oraz kraje Ameryki Południowej: Ekwador, Kolumbia i Wenezuela. Około 80 % światowego eksportu bananów słodkich przypada na kraje Ameryki Łacińskiej, wśród nich Brazylię i Ekwador. Największymi importerami są: Stany Zjednoczone, kraje zachodnioeuropejskie, Japonia i Kanada.

Ananas jest rośliną zielną (byliną), o grubych liściach, spośród których wyrasta główny pęd z dużym owocem. Uprawa tej rośliny wymaga wysokiej temperatury, lecz dobrze znosi ona małe opady. Poza spożyciem bezpośrednim, z owoców wytwarza się głównie soki i przetwory. Ponad połowę ogólnej produkcji ananasów dostarczają państwa azjatyckie, szczególnie Tajlandia  i Filipiny, ale także Indie, Chiny, Wietnam. Dużo ananasów pochodzi również z Brazylii, Meksyku, Kostaryki i Kolumbii oraz państw afrykańskich Nigerii, Kenii i Wybrzeża Kości Słoniowej.

Szczególną rolę wśród roślin dostarczających owoców odgrywa winorośl (winna latorośl), uprawiana od przeszło 6 tys. lat. Z różnych jej gatunków otrzymuje się winogrona, które spożywa się w stanie świeżym, suszonym (rodzynki) lub przetworzonym na napoje alkoholowe (wina. koniaki), a także na soki, kompoty, galaretki lub ocet winny. Wino i rodzynki były od najdawniejszych czasów przedmiotem wymiany międzynarodowej. W późniejszych wiekach użycie wina do celów mszalnych pobudzało rozwój uprawy winnej latorośli w krajach chrześcijańskich, a zakaz spożywania alkoholu ograniczał jej występowanie w krajach muzułmańskich.

Obecnie ok. 3/4 światowej produkcji winogron przerabia się na wino. Odmiany bezpestkowe służą do wyrobu rodzynek. W produkcji rodzynek przodują: Turcja, Grecja, Afganistan i Stany Zjednoczone, odmiany deserowe  bardzo wartościowe odżywczo  konsumowane są w stanie surowym. Winorośl jest pnączem, które do uprawy wymaga klimatu ciepłego i dość dobrych, lekkich ziem. Najlepiej nadają się gleby wytworzone na tufach wulkanicznych. Jakość winogron i wytłoczonego z nich wina zależy, od stopnia nasłonecznienia, dlatego też winnice najczęściej są zakładane na stokach o ekspozycji południowej. Uprawie winorośli najbardziej sprzyja ciepły klimat śródziemnomorski o suchym gorącym lecie. Światowe zbiory winogron dość systematycznie rosną, chociaż w poszczególnych latach wykazują znaczne wahania. 

Ponad połowę ogólnej produkcji winogron, daje Europa, przy czym kraje basenu Morza Śródziemnego dostarczają zdecydowaną większość zbiorów na naszym kontynencie. Największymi producentami winogron (i wina) na świecie są Włochy i Francja. Główne obszary uprawy winnej latorośli we Włoszech to Piemont, Apulia. Sycylia. Najsłynniejsze winnice francuskie koncentrują się w okolicach Bordeaux, w Burgundii, dolinach Loary i Rodanu, w Szampanii (wina musujące) i Alzacji. We Francji ponad 95 % produkcji winogron przeznacza się na wino.

Dużo winogron zbierają też kraje Półwyspu Pirenejskiego  Hiszpania i Portugalia, ponadto Turcja, Grecja, oraz Niemcy (w Nadrenii). Winnice są też popularne w krajach Europy Południowo-Wschodniej: Rumunii, Chorwacji, Słowenii, Macedonii, Bułgarii, czy Węgier (okolice Balatonu. Tokaj. Eger). Większe ilości winogron zbiera się w Republice Południowej Afryki, która eksportuje je w okresie zimowym na rynki europejskie. Do niedawna dużymi producentami winogron były Algieria i Tunezja, które jednak ze względów religijnych ograniczają produkcję.