Rybołóstwo na świecie

Ważnym źródłem białka, soli mineralnych, witamin i tłuszczu są ryby. Stanowią one pokarm o dużych walorach odżywczych. Białko ryb jest bowiem białkiem pełnowartościowym, dobrze przyswajanym przez człowieka. Ryby są więc cenionym źródłem pożywienia, zwłaszcza w krajach, w których panują niesprzyjające warunki do rozwoju rolnictwa. Szczególnie dużym spożyciem ryb na osobę charakteryzują się takie kraje, jak: Islandia, Chile, Peru, Norwegia, czy Japonia.

Ryby przerabia się również na paszę (mączka rybna), tran, artykuły farmaceutyczne oraz nawozy. Możliwości czerpania korzyści z zasobów rybnych są w dużej mierze uzależnione od położenia geograficznego danego kraju. Kraje nadmorskie, szczególnie te, które dysponują długą linią brzegową, znajdują się na uprzywilejowanej pozycji. Mają one, dzięki postanowieniom międzynarodowym, do swojej dyspozycji pas ciągnący się na odległość 200 mil morskich. W tej strefie, zwanej też strefą ekonomiczną, dany kraj decyduje o tym, kto i na jakich warunkach może korzystać z zasobów rybnych.

Struktura połowów na świecie

Samo położenie nadmorskie nie jest gwarancją uzyskiwania dużych korzyści z rybołówstwa, gdyż niejednakowe jest rozmieszczenie zasobów rybnych w wo­dach morskich i oceanicznych. Rozmieszczenie tych organizmów zależy od warunków panujących w wodach, tj. od temperatury, głębokości, zasolenia i prą­dów morskich. Najbogatsze w ryby są wody zasobne w plankton, który stanowi pokarm dla innych zwierząt wodnych. Najkorzystniejsze warunki do rozwoju planktonu występują w dość płytkich wodach, do których docierają promienie słoneczne, a także w miejscach, w których zimne zasobne w tlen wody mieszają się z wodami ciepłymi obfitującymi w plankton.

Warunki takie występują na styku prądów ciepłych i zimnych oraz w regionach, w których prądy morskie zanikają, tj. tam, gdzie wody prądu ciepłego dostają się do mórz chłodnych lub wody prądu zimnego do mórz ciepłych. Bogate w ryby obszary to przede wszystkim płytkie akweny nad szelfem, głównie w strefie umiarkowanej. Ciepłe wody obfitują wprawdzie w znaczną liczbę gatunków ryb, ale ławice tych ryb są mniejsze niż ławice ryb żyjących w wodach chłodnych. Wśród od­ławianych ryb największe udziały mają ryby śledziowate (23 %). Najwięcej ryb pochodzi z Oceanu Spokojnego (63 %). Przeważają w nich ryby śledziowate i dorszowate. Stosunkowo znaczny udział mają w nich także bezkręgowce (mięczaki i skorupiaki) oraz glony. Na Atlantyk przypada ok. 28 % światowych połowów. Łowi się tu głównie ryby śledziowate, dorszowate, okoniowate i łososio­wate. Prowadzi się także połowy tuńczyków.

Na Ocean Indyjski przypada zaledwie ok. 9 % połowów światowych. Dominują w nich ryby okoniowate, szczególnie tuńczyki, oraz śledziowate (zwłaszcza sardynki). Istotne znaczenie mają także ryby egzotyczne (bombajki, żarłacze) oraz skorupiaki (langusty i krewetki). Ostatnio w Chinach i Japonii prowadzi się tzw. marikultuę (akwakulturę). Jest to hodowla organizmów morskich w celach konsumpcyjnych, lub gospodarczych. W zimnych wodach subpolarnych łowi się ryby antarktyczne i obficie występującego skorupiaka  kryla.

Do krajów przodujących w rybołówstwie morskim zaliczamy: Chiny (15 % światowych połowów ), Peru (11 %), Chile (8 %), Japonię i Rosję (po 6 %) oraz Stany Zjednoczone (5 %). Tak wysoka pozycja Chin jest wynikiem prawie 5-krotnego wzrostu połowów w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Połowy ryb w Peru wykazują wyraźne wahania. Wynika to, między innymi, ze zmiany przebiegu chłodnego Prądu Peruwiańskiego, który okresowo jest odpychany od kontynentu przez cieple wody prądu El Nino.

W Europie (poza Rosją) największe połowy osiągają Norwegia i Dania. Rybołówstwo w Norwegii odgrywa dużą rolę, gdyż jest to kraj o niewielkiej  z uwagi na warunki naturalne  własnej produkcji zboża. Ponieważ wody przybrzeżne Norwegii są bogate w ryby, tradycyjnym zajęciem ludności jest rybołówstwo. Podobnie dużą rolę w wyżywieniu ludności odgrywa rybołówstwo w Islandii. Stanowi ono podstawę całej gospodarki narodowej państwa.